Dag 6: Copán

Mijn leven kan niet meer stuk! Toen ik gisteren tijdens de lunch in de rij stond om me om te kleden voor een frisse duik in het zwembad, kwam er een oud vrouwtje naar me toe. Ze legde haar hand op mijn arm en zei: 'Dios te bendiga' (God zegene je). Nou, wat wil je nog meer!?!

Bij de grensovergang, waar ik stempel nummer drie in mijn paspoort heb gescoord, hebben we onze Guatemalteekse Quetzales gewisseld in Hondurese Lempira. Naast drie stempels in mijn paspoort, heb ik nu dus ook vier verschillende valuta in mijn portemonnee (Euro's, Dollars, Quetzales en Lempira). Aangezien Guatemala, Honduras, El Salvador en Nicaragua een soort van Benelux vormen, zal ik niet overal een stempel krijgen. Maar...ik heb nu al wel meer stempels dan in mijn hele vorige paspoort! De bovengenoemde landen in Midden Amerika hebben eigenlijk een beetje dezelfde problemen met vluchtelingen als in Europa. Veel vluchtelingen denken dat als ze de Verenigde Staten over land bereiken, ze een visum krijgen. Costa Rica en Panama zijn wat lakser met hun immigratiebeleid, dus veel vluchtelingen stranden op de grens tussen Costa Rica en Nicaragua en kunnen niet voor- of achteruit. Misschien een idee om allemaal samen te werken en dezelfde soort regels te gaan hanteren?

Maar goed, Copán...Ik ben nu dus in Honduras beland. Heel grappig, ondanks dat de natuur en het klimaat hier hetzelfde zijn, is de cultuur weer heel anders. Toen wij bijna bij het hotel waren, stond de bus ineens stil. De chauffeur wilde niet meer verder rijden. Wat bleek, het weggetje naar het hotel was zo stijl dat de bus daar niet omhoog kon. Wat nu? Geen probleem! Het hotel stuurde een pick-up truck (er rijden hier ontzettend veel van die oudere Mitsubishi pick-ups) en voor ik het wist stonden we met z'n negentienen achterop de pick-up als een kudde vee. Denk je dat de Hondurese bevolking verbaasd was? Nope!

Na de leuke, nieuwe ervaring zijn we ingecheckt en ben ik met Mariska, Annet (wij zijn inmiddels veranderd in de drie musketiers, want het klikt goed en we doen alles samen) en Marjolein en Brenda het dorpje in gelopen om wat te gaan eten. Overal klonk Reggaeton muziek en de halve bevolking zat op straat in kraampjes te barbecueën. Vanwege de Maya ruïnes hier, is Copán natuurlijk erg toeristisch, maar omdat deze bestemming nog niet heel erg mainstream is, blijft het toch een pittoresk, rustig dorpje. Na het eten hebben we heerlijk op een balkon in een kroegje nog wat gedronken met Adrie en Hennie, die we tegen het lijf waren gelopen.

Vanochtend zijn we per tuk-tuk naar de Maya ruïnes van Copán gebracht. Copán is een van de belangrijkste Maya steden uit de geschiedenis. De Mayas hier floreerden en in 250-900 voor Christus. Het is bijna niet voor te stellen dat deze stad toen al zo'n 27.500 inwoners had. Een inwonersaantal wat daarna pas rond de jaren '80 weer werd gehaald. De stad was zo'n 27 vierkante kilometer groot. Copán kwam vooral op de kaart door de 13e koning, '18 konijn' genaamd. 18 konijn was een enorme narcist en is begonnen met het bouwen van beelden van zichzelf in 3D. Voor zijn tijd en in andere regio's zoals bijvoorbeeld Tikal in Guatemala en verschillende beroemde plaatsen in Mexico werden beelden alleen in 2D gemaakt. Ook begon hij aan de bouw van een trap, waarvan elke trede de geschiedenis van Copán in hiërogliefen verteld. Deze trap is de enige in zijn soort en is nog vrij goed bewaard gebleven.

Wat ook anders is aan Copán ten opzichte van andere Maya steden is de bouw in lagen. Toen de stad ontdekt werd in 1576 door een Spanjaard (die heel snel weer weg was omdat er geen goud te halen viel), was men onder de indruk van de bouwwerken die onder het zand vandaan kwamen. Waar men veel later nog achter kwam was dat de tempels die opgegraven werden letterlijk nog maar het tipje van de ijsberg waren. De koningen van Copán werden begraven in hun tempels en de volgende koning bouwde zijn tempel daar bovenop. Sommige tempels die er vandaag nog staan hebben nog 7 lagen onder de grond, 7 complete tempels!!! Archeologen zijn nu begonnen met het graven van tunnels langs de tempels om ze zo te kunnen scannen. Er zijn dus vandaag de dag nog steeds onontdekte ruïnes, tempels en huizen. Helaas is er niet genoeg geld om deze verder te onderzoeken, dus af en toe komen er wat archeologen om wat werk te doen, maar ligt het praktisch stil. Het meeste werk wordt nu gedaan achter de computer, waar scans bestudeerd worden en hiërogliefen worden ontcijferd. De trap waar ik het over had, heeft 65 treden. Op Harvard zijn ze nu bezig om de eerste 15 treden te ontcijferen. Er is dus nog een lange weg te gaan en wie weet wat er allemaal nog te ontdekken valt daar!

Door de explosieve groei van de stad, werden steeds meer bomen gekapt en akkers verplaatst om ruimte te maken voor huizen. Ineens was de beschaving ook weg. Lang was dit een groot mysterie, maar recentelijk zijn er twee belangrijke dingen aan het licht gekomen. Ten eerste was er het verhaal van Koning 18 konijn. Koningen in die tijd werden aangezien voor goden, en ook dusdanig geëerd. 18 konijn had zoveel macht, dat hij het ook voor het zeggen had in naastgelegen gebieden. Op een dag ging hij op bezoek in zo'n gebied en is hij daar gevangen genomen en onthoofd. Zijn onderdanen kwamen er toen achter dat hij helemaal geen god was, maar een gewoon mens. Het hele geloof in goden wankelde toen en de Maya's in Copán deden niet meer braaf mee aan alle rituelen om de goden te eren. De koningen na 18 konijn werden niet meer zo geëerd en hadden minder gezag. Door dit verlies van geloof zijn veel mensen weggegaan uit het gebied.

Ondanks dat een hoop (vooral rijke) mensen Copán verliet, bleven er nieuwe mensen bijkomen. Op een gegeven moment was er nog maar zo weinig plek voor de landbouw dat er een grote voedselschaarste ontstond. De skeletten die zijn gevonden in Copán zijn onderzocht en daaruit blijkt dat de meeste mensen gestorven zijn aan ziektes en ondervoeding. Dus Copán floreerde en groeide en groeide totdat de rek eruit was en bijna een hele beschaving werd weggevaagd. Als je nu zo rondkijkt in de wereld lijkt het er bijna op dat de geschiedenis zich herhaald.

Wat ik erg fascinerend vond is dat de Maya's al zo ontwikkeld waren op wetenschappelijk gebied. Er wordt zelfs gezegd dat de Maya kalender preciezer is dan die van ons, en dit is een beschaving van voor Christus! De Maya's geloofden dat de wereld een schildpad was. Zij leefden op het huis van de schildpad en aan de onderkant was de onderwereld (dat werd omschreven zoals nu het vagevuur wordt omschreven). De zon kwam elke dag op aan de 'goede' kant, de kant van het leven en als de zon onder ging, veranderde deze in een jaguar die als een dolle onder de schildpad door rende, dwars door het vagevuur om de volgende dag weer aan de goede kant op de komen. Als het dan een dag bewolkt was en er was geen zon, dachten de Maya's dat de jaguar was gevangen door de geesten in de onderwereld. Er werden dan verschillende grote rituelen gehouden en werden er dieren en soms zelfs mensen geofferd in de hoop dat de zon weer tevoorschijn kwam. Als de zon de volgende dag weer op kwam, werd het geloof van de Maya's bevestigd. Als je dit leest, is het eigenlijk bizar hoe ver ze al waren, dat ze zich realiseerde dat de zon opkomt en ondergaat. Verder zal het je ook niet verbazen dat de Maya's 'magic mushrooms' gebruikten, want wie verzint het dat we op het huis van een schildpad wonen en dat de zon 's nachts in een jaguar veranderd die als een dolle door de onderwereld rent om daarna weer terug te veranderen in de zon.

Maar..als je daar aan denkt, is het eigenlijk nog indrukwekkender dat ze zo'n fantastische bouwwerken hebben weten te bouwen. Drugs is namelijk niet echt een middel dat je intelligentie of efficiëntie verhoogd.

Ik kan wel uren doorschrijven over de fascinerende Maya cultuur en de rituelen die zich afspeelden in Copán, maar helaas moet ik er nu een einde aan breien. Voor degenen die geïnteresseerd zijn, vertel ik er graag nog wat meer over bij het kijken van de foto's ;)

Na het bezoek aan de ruïnes hebben we nog een rondleiding door Copán gehad van Geert, een Vlaming die al 15 jaar in Honduras woont. Daarover morgen meer als ik terugblik op Honduras. Morgenochtend vertrekken we alweer richting El Salvador en ga ik mijn Lempiras verwisselen voor Dollars.